Als uitvloeisel van het Klimaatakkoord zijn in 30 regio’s in Nederland Regionale Energiestrategieën (RES) opgesteld. De RES gaat voornamelijk in op grootschalige opwek van elektriciteit met grote zonnedaken, zonneparken en windenergie en (voor zover van toepassing) op de verdeling van bovenlokale warmtebronnen. De RES-en zijn onderdeel van een totaalpakket aan maatregelen dat nodig is om de klimaatdoelen te realiseren. Deventer valt binnen de RES West Overijssel. Het Deventer RES-bod (door raad vastgesteld juli 2021) bedraagt 212 GWh aan grootschalige opwek. Dit dient uiterlijk in 2030 gerealiseerd te zijn en in 2025 moeten de benodigde vergunningen zijn verstrekt. Er zijn in Deventer geen bovenlokale warmtebronnen. De RES wordt iedere 2 jaar geactualiseerd waarbij nieuwe inzichten en (technologische) ontwikkelingen kunnen worden meegenomen. In de geactualiseerde versie moet het Deventer-bod nader worden geconcretiseerd (verdeling zon-wind en concrete zoeklocaties). De actualisatie vindt plaats in 2024.

Transitievisie Warmte (aardgasvrij wonen en energiebesparing)

Een andere opdracht uit het Klimaatakkoord is dat iedere gemeente een Transitievisie Warmte (TVW) opstelt. In de TVW wordt per wijk/dorp weergegeven wat het beste en meest passende alternatief voor aardgas is (energetisch, technisch en economisch) en of de overgang in het betreffende gebied voor of na 2030 is voorzien. De TVW voor Deventer is vastgesteld in februari 2021 en geactualiseerd in juni 2023. De concrete uitwerking van de TVW per buurt vindt plaats in Wijk Uitvoeringsplannen (WUP’s). De WUP's voor Zandweerd, Bathmen en De Hoven zijn inmiddels vastgesteld en in uitvoering. De realisatie van het Slim Warmtenet Zandweerd is onderdeel van het WUP Zandweerd. Bij het opstellen van de WUP’s wordt een wijkaanpak gehanteerd. Daarbij worden de bewoners en de andere partners in de betreffende buurt nadrukkelijk betrokken en worden koppelkansen (verduurzaming woningbezit corporaties, sociaal, klimaatadoptie, ruimtelijke kwaliteit, MJOP, etc.) zoveel mogelijk benut. Jaarlijks willen wij één á twee nieuwe WUP-trajecten opstarten. Het realiseren van het Slim Warmtenet Zandweerd, nieuwe collectieve warmte projecten (waaronder opschaling van de productie van groen gas) en het verduurzamen van de bestaande aardgas gestookte warmtenetten is onderdeel van de warmtetransitie.  

Faciliteren bewoners, betaalbaarheid en energiearmoede

In de energietransitie wordt veel gevraagd van bewoners, bedrijven en organisaties. De gemeente heeft hierbij een belangrijke faciliterende rol.  Naast beschikbare regelingen vanuit o.a. het rijk en de provincie ontwikkelen wij aanvullend instrumentarium en specifieke regelingen om bewoners te helpen stappen te maken om fossielvrij en betaalbaar te wonen. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar de aanpak van energiearmoede door het structureel verduurzamen van energie-onzuinige woningen. Dit wordt in afstemming met Werk en Inkomen opgepakt. Met bijvoorbeeld Deventer Helpt Isoleren, het Deventer Isolatieprogramma, Energieloket en bespaarhulp Charlie worden instrumenten en een werkwijze (door)ontwikkelt die we breed in de wijkaanpakken kunnen inzetten.     

Toekomstbestendige netinfrastructuur

In Deventer is netcongestie voor zowel de afname als teruglevering van elektriciteit gemeld door Enexis voor grootverbruikersaansluitingen. Om de (terug)levering van elektriciteit goed te kunnen faciliteren moet de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk (van hoogspanningsnet tot en met de wijken) structureel worden uitgebreid. De netbeheerders Tennet, Enexis en Liander zijn hiervoor verantwoordelijk. In overleg met de netbeheerders wordt daarbij zoveel mogelijk aangesloten bij de ruimtelijke ontwikkeling in Deventer. Gemeente faciliteert de netbeheerders optimaal zodat de verzwaring van het netwerkwerk niet langer duurt dan noodzakelijk. In een toekomstbestendige energievoorzieningen is naast voldoende netcapaciteit “slimme” netinfrastructuur essentieel. Daarmee kan worden gestuurd op vraag en aanbod, opslag en toepassing van alternatieve energiebronnen en -dragers. Dit vraagt om samenwerking tussen grote energiegebruikers en -opwekkers waarbij (elektrische) mobiliteit hierin een belangrijke rol speelt. Samen met onder andere het Deventer Economisch Perspectief (DEP) werken we aan energie HUB’s op bedrijventerreinen.  

Leidende principes bij de realisatie

• De energietransitie is een gedeelde verantwoordelijkheid van overheid, bedrijven, organisaties en inwoners.
• Essentieel: samenwerking met alle partners binnen en buiten de gemeente.
• Open staan voor en zoveel mogelijk meebewegen met initiatieven van inwoners, organisaties en bedrijven.
• Uitvoerende en financiële verantwoordelijkheid durven nemen als de markt daar niet toe in staat blijkt.
• Proactief volgen van nieuwe (technische, financiële en juridische) ontwikkelingen.
• Proactief lobbyactiviteiten ondernemen om wetgeving in goede haven te brengen.
• Accepteren van onzekerheden en durven experimenteren om de juiste route te ontdekken.